هارد دیسک، 💾 یکی از مهم ترین اجزای لپ تاپ و کامپیوتر است که داده ها و پردازش های کاربر را در خود ذخیره می کند.
این قطعه یکی از حساس ترین بخش های کامپیوتری می باشد. در نتیجه نگهداری و مراقبت از این قسمت از اهمیت بالایی برخوردار است. در این مطلب به معرفی روش های بررسی سلامت هارد لپ تاپ می پردازیم.
نمایش
برنامه بررسی سلامت هارد لپ تاپ
How to Check Laptop Hard Disk Health
به طور کلی بنا بر آموزش رسمی سایت مایکروسافت در زمینه بررسی سلامت هارد لپ تاپ، کاربر می تواند با وارد کردن کد دستوری در قسمت Command Prompt و ورود به قسمت Disk Management مشکلات هارد را بررسی کند. همچنین کاربر به وسیله قابلیت اسمارت و بررسی کد های دستوری مختلف دیگر مانند Checking Disk می توان مشکلات هارد را بررسی و در صورت امکان حل کند. برای بررسی سلامت هارد همچنین برنامه های مختلفی ارائه شده است که کاربر با استفاده از قابلیت های آن می تواند به رفع مشکل هارد بپردازد.
در ادامه این مطلب به بررسی دقیق تر روش های بررسی سلامت هارد لپ تاپ و کامپیوتر می پردازیم.
چگونه سلامت هارد را بررسی کنیم؟
در بین تمامی قطعات کامپیوتر، هارد دیسک نیاز به مراقبت بیشتری دارد. نشانه های خرابی هارد گاهی به مرور بروز پیدا می کنند، اما گاهی اوقات خرابی به یکباره اتفاق می افتد. هارد دیسک از قسمت های مختلفی تشکیل شده است. مهم ترین قسمت این قطعه، دیسک گردان آن است که اطلاعات و فایل ها به وسیله آن خوانده می شود. خرابی در یک قسمت می تواند عملکرد کل هارد را مختل کند. علاوه بر مراقبت فیزیکی، هارد نیاز به بررسی منظم برای عیب یابی و رفع مشکل دارد.
بررسی سلامت هارد لپ تاپ با Disk Management
برای بررسی به وسیله این قابلیت ابتدا دکمه Windows و R را به صورت همزمان فشار دهید و در قسمت Dialog Box عبارت زیر را تایپ کنید و OK را بزنید.
diskmgmt.msc
در پنجره Disk Management اطلاعات سایز، نام و سلامت درایوهای سیستم به شما نمایش داده می شود.
بر روی درایو مورد نظرتان کلیک راست کرده و گزینه Properties را انتخاب کنید.
در این قسمت با انتخاب گزینه Tools و سپس کلیک بر روی Check در قسمت Error checking، درایو مورد نظرتان را بررسی کنید.
با کلیک بر روی Scan Drive درایو مورد نظرتان را بررسی کنید و در صورت وجود مشکل، پس از اتمام فرایند، مشکلات به صورت لیست به شما نشان داده خواهد شد.
ویژگی اسمارت (SMART)
اولین گزینه برای بررسی و پیگیری سلامت هارد، ویژگی اسمارت می باشد. اسمارت (S.M.A.R.T) بر روی عملکرد تمامی قسمت های هارد دیسک نظارت دارد و بررسی دقیقی از سلامت دیسک انجام می دهد. این قابلیت در صورت وجود مشکل به کاربر هشدار می دهد تا نسبت به رفع ایراد و انتقال داده های خود از هارد دیسک اقدام کند.
این ویژگی برای اکثر هارد دیسک های جدید و SSD اجرا می شود و خطا، اشکال مکانیکی، داغ شدن و سایر مشکلات در عملکرد هارد دیسک را گزارش می دهد. نکته مهم درباره قابلیت اسمارت هارد دیسک این است که طبق نتایج بدست آمده، نتایج این قسمت به طور ۱۰۰ درصد قابل اعتنا نیست، زیرا طبق شواهد در مواردی پیش از خراب شدن هارد، نتیجه تست های اسمارت خوب بوده است. اکثر اوقات اسمارت در پیش زمینه سیستم در حال اجراست، اما راه هایی وجود دارد که آن را به نمایش درآورید و داده ها را بررسی کنید.
آسان ترین راه برای بررسی داده ها و سلامت هارد، استفاده از Windows Command Line Utility (WMIC) می باشد. برای بررسی این مورد ابتدا Command Prompt را در قسمت Search استارت سیستم خود تایپ و انتخاب کنید. سپس بر روی Run as Administrator کلیک کنید.
سپس عبارت زیر را در صفحه بنویسید و Enter را بزنید.
wmic diskdrive get model,status
بررسی اسمارت هم بر روی هارد دیسک ها و هم SSD قابل اجرا می باشد. اما محدودیت هایی برای هارد SSD در رابطه با این قابلیت وجود دارد. بهترین پیشنهاد برای SSD استفاده از برنامه های بررسی Crucial’s Storage Executive , Western Digital Dashboard و یا Samsung’s Magician Software می باشد.
بررسی های لازم برای سلامت هارد دیسک
علاوه بر اینکه اسمارت قابلیتی موثر برای بررسی سلامت هارد میباشد، بررسی عملکرد و خرابی هارد هم از اهمیت بالایی برخوردار است. اگر صدا های نامتعارف و عجیب از قسمت هارد کامپیوتر و یا لپ تاپ میشنوید، احتمالا به زودی هارد شما دچار مشکل خواهد شد.
حتی اگر هارد شما صدا نمی خورد، سرعت پایین هارد لپ تاپ و زود پر شدن حافظه هم می تواند از نشانه های خرابی هارد باشد. قدم اول برای پیشگیری و همچنین رفع مشکل هارد به روز رسانی درایوها می باشد. این اقدام عملکرد هارد شما را بهبود خواهد بخشید. اگر به روز رسانی برای رفع مشکل شما موثر نبود از کد دستوری زیر استفاده کنید.
chkdsk
ابتدا قسمت Command Prompt را باز کرده و کد دستوری بالا را تایپ کنید.
همچنین برای حل مشکل می توانید از کد F/ و یا R/ استفاده کنید. کد دستوری /R برای چک کردن مشکلات فیزیکی هم کاربرد دارد اما از این کد برای هارد SSD استفاده نکنید. کد دستوری F/ به نسبت R/ برای پردازش به مدت زمان کمتری نیاز دارد.
به عنوان مثال اگر شما کد chkdsk d: /r را وارد کنید، تنها درایو D را بررسی خواهد کرد. برای پیشگیری از خرابی هارد پیشنهاد می کنیم که در فواصل زمانی منظم این کار تکرار شود.
نرم افزارهای تست سلامت هارد دیسک لپ تاپ
۱- برنامه CrystalDisk Info
اگر به دنبال روشی هستید که جزئیات بیشتری در اختیارتان قرار دهد، برنامه CrystalDiskInfo (CDI) برای شما مناسب است. CDI یک برنامه رایگان برای دسکتاپ است که اطلاعات زیادی در رابطه با هارد در اختیار شما قرار خواهد داد. نتایج در این برنامه به رنگ های آبی: خوب و زرد: مشکوک و قرمز : بد و خاکستری: ناشناخته مشخص می شود. شما با بررسی رنگ ها و نتایج میتوانید هارد را عیب یابی کنید.
۲- برنامه Seagate SeaTools
| نکات مثبت | نکات منفی |
| ✅هم بر روی ویندوز و هم خارج از ویندوز قابل استفاده می باشد. | ❌نصب نسخه DOS سخت انجام می شود. |
| ✅کاملا رایگان | ❌تنها ۱۰۰ خطا را شناسایی می کند و بعد از این تعداد نیاز به ریستارت دارد. |
| ✅نسخه DOS بر روی هر سیستم عاملی قابل اجراست. | ❌ممکن است نسخه DOS بر روی سیستم های RAID خوب کار نکند. |
| ✅امکان تست هرگونه هارد از برندهای مختلف را دارد. |
نرم افزار Seagate SeaTools یک برنامه تست سلامت هارد لپ تاپ به صورت رایگان است. این برنامه توسط کمپانی Seagate به دو صورت نسخه بوت شده( نسخه DOS) ارائه شده است. این نرم افزار هم از هارد Seagate و مکستور و هم به صورت مستقل از طریق USB و CD ارائه می شود.
همچنین نسخه SeaTools for Windows این نرم افزار بر روی سیستم عامل ویندوز کاربر نصب می شود. این نسخه تمامی تست های ساده و پیشرفته را از هاردهای اکسترنال و اینترنال از هر برندی پوشش می دهد.
این برنامه رابط کاربری آسانی دارد و بر روی ویندوز ۱۱ و ۱۰ و ۸ و ۷ و Vista و XP قابل اجراست. این برنامه از سری های Linux هم پشتیبانی می کند.
۳- برنامه HDDScan
| نکات مثبت | نکات منفی |
| ✅از تمامی برندهای هارد پشتیبانی می کند. | ❌فقط بر روی سیستم عامل ویندوز اجرا می شود. |
| ✅نسخه Portable و نیازی به نصب آن نیست. | ❌هیچ آموزش استفاده و راهکاری در این برنامه ارائه نشده است. |
| ✅کاربری آسان | ❌بر روی کامپیوتر نصب نمی شود و تنها به صورت Portable در دسترس می باشد. |
| ✅تست اسمارت | |
| ✅از نسخه های جدید ویندوز هم پشتیبانی می کند. |
یکی دیگر از برنامه های بررسی سلامت هارد، برنامه HDDScan می باشد. این برنامه به صورت رایگان برای بررسی سلامت هارد به کار می رود. در این برنامه قابلیت اسمارت گزارشات سلامت هارد را ارائه می دهد.
یکی از دلایل محبوبیت این برنامه، استفاده آسان و سیستم به روز و پشتیبانی از تمامی برند های هارد می باشد. این برنامه به صورت مرتب به روز می شود. این برنامه از نسخه جدید ویندوز XP و همچنین ویندوز ۱۱ و ۱۰ و ۸ و ۷ و Vista پشتیبانی می کند.
۴- برنامه GSmartControl
| نکات مثبت | نکات منفی |
| ✅سه تست Short Self-test و Extended Self-test و Conveyance Self-test را اجرا می کند. | ❌از نسخه USB و RAID پشتیبانی نمی کند. |
| ✅بر روی Windows و Linux و macOS قابل اجرا می باشد. | ❌برای انتقال اطلاعات، تمامی اطلاعات منتقل خواهد شد نه فقط نتایج اسکن. |
| ✅تست اسمارت | |
| ✅نسخه Portable این برنامه در دسترس می باشد. |
برنامه GSmartControl عملکرد و سلامت هارد را بررسی خواهد کرد. این برنامه از تست اسمارت پشتیبانی می کند. همچنین GSmartControl تست های Short Test که حدود ۱ الی ۲ دقیقه زمان می‌برد و بخش کوچکی از هارد دیسک و لیست سکتورهایی که اختلال دارد را بررسی خواهد کرد و Extended Test که چند ساعت زمان می برد و سکتورهای هارد را به طور کامل چک می کند و همچنین Conveyance Test که چند دقیقه زمان می برد و گزارش‌های ثبت شده را چک میکند را به عمل می آورد.
این برنامه هم به صورت Portable و هم به صورت فایل نصبی در نسخه های ویندوز ۱۱ و ۱۰ و ۸ و ۷ و Vista قابل اجراست. این برنامه همچنین بر روی سیستم عامل های مک و لینوکس قابل تنظیم است.
۵- برنامه DiskCheckup
| نکات مثبت | نکات منفی |
| ✅تست اسمارت | ❌هارد های RAID و SCSI را پشتیبانی نمی کند. |
| ✅نتایج به ایمیل کاربر ارسال می شود. | ❌استفاده از این برنامه تنها برای کاربران شخصی و خانگی رایگان است. (برای کاربران تجاری رایگان نمی باشد.) |
| ✅کاربری آسان | |
| ✅حجم کم برای دانلود |
برنامه DiskCheckup روی اکثر هارد ها قابل اجراست. با تست اسمارت مثل خواندن خطاهای دیسک و زمان Spin-Up و دما را بررسی می کند. همچنین تست های Short و Extended هم اجرا می شود. جزئیات نتایج تست اسمارت به صورت ایمیل (اگر کاربر درخواست آن را داشته باشد) ارسال می شود. برنامه DiskCheckup سازگار با ویندوز های ۱۱ و ۱۰ و ۸ و ۷ و Vista و XP و ویندوز های ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۸ می باشد.
۶- برنامه Samsung HUTIL
| نکات مثبت | نکات منفی |
| ✅تمامی هارد را تست می کند. | ❌فقط بر روی هارد های HDD سامسونگ قابل اجراست. |
| ✅کاربری آسان | ❌مانند برنامه های تحت دسکتاپ آنچنان راحت نیست. |
| ✅امکان پاکسازی هارد وجود دارد. | ❌باید به کامپیوتر دسترسی داشته باشد. |
| ❌فرایند یه صورت کد متنی انجام می شود. (دکمه ای وجود ندارد.) | |
| ❌مدت هاست به روز رسانی نشده است. |
برنامه Samsung HUTIL یک برنامه رایگان برای بررسی و تشخیص مشکلات هارد دیسک های سامسونگ می باشد. به این علت که این برنامه بوت شده می باشد شما نیاز به درایور برای هارد و دیسک یا USB دارید.
۷- برنامه Windows Drive Fitness Test
| نکات مثبت | نکات منفی |
| ✅استفاده آسان | ❌امکان اسکن هارد اصلی زمانی که ویندوز بر آن نصب باشد را ندارد. |
| ✅پشتیبانی از چند تست مختلف | ❌هیچ آموزش و راهکاری در این برنامه ارائه نشده است. |
| ✅قابلیت اسکن کامل هارد | ❌امکان تغییر مکان ذخیره را ندارد. |
| ✅امکان بررسی بیش از یک هارد | ❌تنها بر روی سیستم عامل ویندوز قابل اجرا می باشد. |
| ✅تست اسمارت | ❌خیلی وقت است که به روز رسانی نشده است. |
| ✅قابلیت پاکسازی هارد |
برنامه Windows Drive Fitness Test یک برنامه رایگان برای بررسی و تشخیص مشکلات هارد دیسک می باشد. این برنامه قادر به اسکن هارد اینترنال و همچنین اکسترنال متصل با USB می باشد. اما امکان اسکن هارد اصلی که ویندوز بر روی آن نصب است را ندارد. برنامه Windows Drive Fitness Test سازگار با ویندوز های ۱۱ و ۱۰ و ۸ و ۷ و Vista و XP است.
۷- برنامه Western Digital Dashboard
| نکات مثبت | نکات منفی |
| ✅در سیستم عامل ویندوز قابل اجرا می باشد. | ❌تنها بر روی هارد های Western Digital قابل اجراست. |
| ✅کاربری آسان | |
| ✅اطلاعات اساسی در رابطه با هارد دیسک ها ارائه می دهد. |
برنامه Western Digital Dashboard امکان اجرای چندین تست بر روی هارد دیسک را دارد. این برنامه از تست اسمارت پیروی می کند. این برنامه به پاکسازی داده های ورودی هارد دیسک شما کمک می کند.
۸- برنامه HD Tune
| نکات مثبت | نکات منفی |
| ✅از بسیاری از برندهای هارد پشتیبانی می کند. | ❌اطلاعات به صورت متنی (text) ارائه نمی شود. |
| ✅اطلاعات می تواند ذخیره شده و در صفحه کلید و یا اسکرین شات در دسترس قرار بگیرد. | ❌تنها بر روی ویندوز ۷ اجرا می شود. |
| ✅برنامه ساده و کاربردی است. | ❌تنها برای استفاده شخصی و خانگی است. |
| ❌از سال ۲۰۰۸ به روز رسانی نشده است. |
برنامه HD Tune یک برنامه برای سیستم عامل ویندوز است که با تمامی هارد های اینترنال و اکسترنال و همچنین SSD پشتیبانی می کند. این برنامه با استفاده از Benchmark Read Test (تست ارزیابی عملکرد هارد) بررسی داده ها و گزارش خطا را به کاربر ارائه می دهد.
۹- ابزار داخلی تست هارد خود مایکروسافت
| نکات مثبت | نکات منفی |
| ✅نیاز به دانلود این نرم افزار نیست. | ❌تنها بر روی نسخه ویندوز قابل اجراست. |
| ✅هر گونه مشکل هارد دیسک را حل میکند. | ❌تعدادی از ویژگی ها که بر روی دیگر برنامه ها وجود دارد را پشتیبانی نمی کند. |
این برنامه نیازی به دانلود ندارد و بر روی سیستم عامل های ویندوز مایکروسافت جدید وجود دارد. این برنامه هارد دیسک را اسکن می کند و مقدار زیادی از خطا ها بر روی دیسک را شناسایی و رفع خواهد کرد.
برای دسترسی به این ابزار بر روی درایو مدنظر کلیک راست گزینه Properties را انتخاب کنید و از تب Tools دکمه Check را بزنید و در نهایت از پنجره باز شده بر روی گزینه Scan Drive کلیک کنید.
۱۰- برنامه Fujitsu Diagnostic Tool
| نکات مثبت | نکات منفی |
| ✅یکی از ساده و راحت ترین برنامه ها در این زمینه می باشد. | ❌تنها برای هارد دیسک های Fujitsu کاربرد دارد. |
| ✅از دو نوع تست Quick و Comprehensive پشتیبانی می کند. | ❌نسخه Bootable تنها از طریق فلاپی قابل دریافت می باشد. (از دیسک و یا فلش مموری پشتیبانی نمی کند.) |
| ✅هم نسخه ویندوز و هم نسخه فلاپی (در صورتی که نمیخواهید برای ویندوز استفاده کنید) ارائه می شود. | ❌نصب نسخه فلاپی از نسخه ویندوز سخت تر است. |
| ❌نسخه دسکتاپ این برنامه فقط برای ویندوز قابل اجراست. |
این برنامه به صورت رایگان تنها برای بررسی و حل مشکل هارد دیسک های Fujitsu ارائه شد. برنامه Fujitsu Diagnostic Tool بر روی سیستم عامل های ویندوز و همچنین نسخه بوت شده (Bootable) برای سیستم عامل DOS در دسترس کاربران قرار می گیرد.
نسخه Bootable سیستم عامل DOS فقط بر روی فلاپی عرضه می شود و بر روی USB و CD قابل اجرا نیست. این برنامه دو تست Quick Test سه دقیقه ای و Comprehensive Test (بر اساس میزان حافظه هارد دیسک) را اجرا می کند. بر روی ویندوز ۷ و ۸ و ۱۰ و ۱۱ و Vistaو XP قابل اجرا می باشد.
۱۱- برنامه Free EASIS Drive Check
| نکات مثبت | نکات منفی |
| ✅نتایج اسکن از طریق ایمیل برای کاربر ارسال خواهد شد. | ❌مدت هاست به روز رسانی نمی شود. (اخرین به روز رسانی این نرم افزار در ویندوز ۷ بوده است.) |
| ✅امکان surface scan برای بررسی مشکلات هارد | ❌فقط بر روی ویندوز کامپیوتر قابل اجرا می باشد. |
| ✅تست اسمارت | ❌بسیاری از قابلیت های سایر نرم افزار های مشابه را ندارد. |
| ✅مشکلات هارد اینترنال و اکسترنال را بررسی می کند. | |
| ✅اسکن اطلاعات کاربردی را به کاربر ارائه می دهد. |
برنامه Free EASIS Drive Check برای تست اسمارت و تست سکتور قابل اجراست. همچنین تست Surface Scan را هم انجام خواهد داد. نتیجه تمامی تست ها پس از اتمام کار برنامه از طریق ایمیل و یا به صورت پرینت در اختیار کاربر قرار خواهد گرفت . این برنامه بر روی ویندوز ۷ و ۸ و ۱۰ قابل اجراست.
۱۲- برنامه Macrorit Disk Scanner
| نکات مثبت | نکات منفی |
| ✅طراحی خوب گرافیکی و کاربری نرم افزار | ❌قابلیت های اضافی فقط در سری های خریداری شده قابل اجراست. |
| ✅نیازی به نصب آن نیست. | ❌سری رایگان تنها برای استفاده شخصی و خانگی می باشد. |
| ✅بر روی بسیاری از نسخه های سیستم ویندوز قابل اجرا می باشد. | ❌در هر بار اسکن تنها یک درایو را بررسی می کند. |
| ❌لینک های خارجی دارد که احتمال کلیک اشتباه بر روی آن ها وجود دارد. | |
| ❌به روز رسانی های پی در پی و زیاد |
برنامه Macrorit Disk Scanner یک برنامه ساده است که تنها بخش های خراب هارد دیسک را چک می کند. استفاده از این برنامه ساده است و در هر زمان بدون نیاز به نصب به راحتی می توانید از این برنامه استفاده کنید. این برنامه بر روی ویندوز ۷ و ۸ و ۱۰ و ۱۱ و Vistaو XP قابل اجرا می باشد. همچنین پشتیبانی از کاربران ویندوز برای نسخه پولی فراهم است.
۱۳- برنامه Ariolic Disk Scanner
| نکات مثبت | نکات منفی |
| ✅ قسمت های خراب هارد را بررسی می کند. | ❌از فایل های HFS (فایل سرور تحت وب) پشتیبانی نمی کند. |
| ✅فایل های خراب را شناسایی می کند. | ❌پس از هر اسکن تبلیغات نشان می دهد. |
| ✅Portable (نیازی به نصب آن نیست.) | |
| ✅طراحی ساده گرافیکی و کاربری آسان |
برنامه Ariolic Disk Scanner مشابه برنامه Macrorit Disk Scanner تنها بخش های خراب هارد دیسک را مورد بررسی قرار می دهد. طراحی این برنامه بسیار ساده است که کار با آن را آسان کرده است. تفاوت این برنامه با Macrorit Disk Scanner در این است که این برنامه فایل های خراب را به صورت لیست ارائه می دهد.
این برنامه در ویندوز ۱۰ و ۱۱ و XP تجربه کاربری بهتری فراهم می کند اما احتمالا برای دیگر سری های ویندوز هم قابل اجرا باشد. این برنامه حجم بسیار کمی دارد.
سوالات متداول
کدام نرم افزار برای تعمیر هارد لپ تاپ مناسب است؟
یکی از نرم افزار هایی که به ترمیم و بازیابی درایوهای هارد دیسک آسیب دیده می پردازد HDD Regenerator می باشد. این نرم افزار در صورت مواجه شدن با مشکل، سعی در رفع اشکال آنها می نماید و بیش از 60 درصد از انواع صدمات هارد دیسک آسیب دیده را پیدا و تعمیر می نماید.
دلیل سوختن هارد لپ تاپ چیست؟
ضربه، آب خوردگی و نوسانات برق عاملان اصلی سوختگی هارد هستند. در اینگونه موارد قطعات هارد بر اثر سوختگی، شکل خود را از دست می دهند.
دلیل نشناختن هارد لپ تاپ چیست؟
اتصال شل سوکت های هارد آپدیت نبودن آسیب فیزیکی و یا داغی بیش از حد ممکن است باعث نشناختن هارد لپ تاپ شود. همچنین فایل مخرب در سیستم شما باعث عدم شناسایی هارد می شود.
جمع بندی
در این مطلب روش های بررسی سلامت هارد لپ تاپ را معرفی کردیم. با استفاده از کدهای دستوری و برنامه های بررسی سلامت هارد می توان مشکلات هارد دیسک را تشخیص و در صورت امکان حل کرد. نکته مهم برای پیشگیری از حذف اطلاعات بر اثر خرابی هارد این است که حتما به صورت مرتب از فایل ها بکاپ بگیرید. حتما در فواصل زمانی نزدیک به هم با استفاده از روش های بالا سلامت هارد خود را چک کنید. در صورت ادامه مشکلات می توانید هارد سیستم خود را با یک هارد SSD جایگزین کنید.
نظرات و پیشنهادات شما؟
امیدواریم که این مطلب برای شما کاربران محترم سایت کلاسیک وب مفید بوده باشد. اگر از روش های بالا استفاده کردید و یا تجربه ای در زمینه موضوع این مطلب دارید حتما در بخش دیدگاه ها با ما به اشتراک بگذارید.
آخرین دیدگاه ها
تا کنون دیدگاهی ثبت نشده است.