در گذشته قطعات مورد استفاده در خودرو اکثرا مکانیکی بودند. اما با گذر زمان و پیشرفت تکنولوژی از واحد های پردازش و کامپیوتر هایی در ماشین استفاده شد تا ماشین را به شکل درست تر و بهینه تر کنترل کنند. امروز در کلاسیک وب ECU ماشین که در بازار خودرو آن را به اصطلاج کامپیوتر ماشین نیز مینامند را معرفی می کنیم و کاربرد این قطعه در ماشین ها را بررسی خواهیم کرد.

واحد کنترل موتور یا ECU خودرو چیست؟

What is Car ECU And How it Work?

تقریبا تمام ماشین های امروزی از ECU استفاده می کنند. خیلی مواقع به جای ECU در بین مردم از کلمه کامپیوتر ماشین استفاده می شود که چندان کلمه مناسبی نیست ولی به صورت عامیانه گفته می شود. شاید شما هم این کلمات را شنیده باشید اما اطلاعاتی راجب این قطعه نداشته باشید! در ادامه مطلب ضمن معرفی ECU کاربرد آن را هم بررسی می کنیم و مکان آن را در خودرو ها مشاهده خواهیم کرد.

کامپیوتر ماشین چیست؟

در زیر کاپوت خودرو های امروزی، موتور پیچیده ای قرار دارد که با شکل اولیه موتور های هنری فورد (Henry Ford) تفاوت بسیاری دارد. برای کنترل آلایندگی و آلودگی هوا، کاهش مصرف سوخت و افزایش کارایی موتور لازم بود تا کامپیوتری برای ماشین ساخته شود و موارد مختلفی را محاسبه کند. این کامپیوتر ECU نام دارد و مخفف Engine Control Unit یا واحد کنترل موتور است که نوعی از Electronic Control Unit یا واحد های کنترل الکترونیک است. ECU از قطعاتی مانند چیپست ها، ریزپردازنده ها و.. به وجود آماده است و محاسبات فراوانی را انجام می دهد. در نهایت تصمیم گیری برای زمان جرقه زدن شمع، مقدار سوخت ورودی، کنترل دریچه هوا و سایر امور مشابه بر عهده این قطعه است تا عملکرد مطلوب موتور تضمین شود.

روش کار ECU در ماشین

اما ECU برای انجام فعالیت های خود نیاز به اطلاعات ماشین دارد. به همین دلیل سنسور های مختلفی در ماشین وجود دارند که شرایط را به ECU گزارش می دهند. این سنسور ها از میزان اکسیژن موجود در اگزوز تا درجه حرارت رادیاتور، دور موتور و.. را بررسی می کنند. به طور کلی سنسور های مهم خودرو ها شامل موارد زیر می شوند.

• سنسور دور موتور یا RPM
• سنسور فشار داخل مانیفولد یا MAP
• سنسور دریچه گاز یا TPS
• سنسور دمای آب یا CTS
• سنسور دمای هوا ATS
• سنسور اکسیژن یا لاندا
• سنسور ضربه

پس از قرار دادن این اطلاعات در اختیار واحد کنترل موتور ماشین، با کمک نقشه ها و جداول تعیین شده، محاسبه و پردازش های مختلفی روی این داده ها انجام می شود و دستور برای کنترل کننده های مکانیکی خودرو ارسال می شود. پردازنده های ECU مدرن می تواند یک پردازنده ۴۰ مگاهرتزی ۳۲ بیتی باشند که شاید در مقایسه با پردازنده کامپیوتر های خانگی ضعیفت تر باشند، اما کارآمدی کافی دارند.

همینطور برای برقراری ارتباط سریعتر و کاهش سیم کشی ها از سیستم CAN (Controller Area Network) در خودرو های جدید و امروزی برای برقراری ارتباط با ECU و.. استفاده می شود.

نقش ای سی یو در مدیریت سرعت ماشین

ECU یا کامپیوتر ماشین با کنترل میزان تزریق سوخت، افزایش جریان هوا نقش مهمی در افزایش سرعت خودرو دارد و بدون آن شاید رسیدن به سرعت های کنونی میسر نمی شد. همچنین در زمان هایی که موتور سرد باشد، ECU با تامین سوخت بیشتر تا افزایش دمای موتور سعی در کمک به بهبود عملکرد موتور می کند.

فراموش نکنید که به جز کامپیوتر ماشین، موارد تاثیر گذار دیگری هم در رانندگی وجود دارد که از جمله آن ها می توان به هندلینگ اشاره کرد. جهت آشنایی بیشتر پیشنهاد می کنیم مطلب معرفی هندلینگ ماشین و روش های افزایش آن را مطالعه کنید.

سایر کار های ECU در ماشین

علاوه بر تمامی موارد ذکر شده، وظیفه های دیگری نیز برای کامپیوتر ماشین به طور خاص تعریف شده اند که تاثیر مهمی در راندمان خودرو دارند.

• کنترل نسبت هوا و سوخت: بیشتر موتور های مدرن از سیستم تزریق سوخت به سیلندر استفاده می کنند. ECU با کمک اطلاعات سنسور ها، میزان این سوخت را تعیین می کند. بدیهی است که با تنظیم درست این نسبت، خودرو بیشترین قدرت، کمترین مصرف و بهینه بودن را نسبت به موتور خود را دارد.
• کنترل idle speed: دور موتور ماشین (RPM) توسط سنسور موقعیت میل لنگ کنترل می شود. سرعت بیکاری موتور توسط ECU تعیین می شود تا بار موتور در حالت موثر و اقتصادی کنترل شود.

همچنین ECU خطا های موجود در ماشین را هم شناسایی می کند و آن را در حافظه خود قرار می دهد. در صورت بروز مشکل، چراغ چک پشت آمپر را هم روشن می کند تا راننده اطلاع یابد. در این صورت با اتصال دیاگ به ECU می توان خطاهای رخ داده شده را مشاهده کرد. امکان کنترل سایر فرایند های ای سی یو از طریق دیاگ هم وجود دارد.

کامپیوتر ماشین دارای دو حافظه موقت و دائم است. خطاها در حافظه موقت نگهداری می شوند که این حافظه در صورت جدا شدن باتری خودرو یا فیش ای سی یو بیش از ۱۵ دقیقه پاک می شود. در حافظه دائم هم داده ها و جداول راهنمای کار ECU وجود دارد و هرگز پاک نمی شود. در صورت آسیب دیدن حافظه دائم، دیگر ای سی یو قادر به کار کردن نیست.

ECU ماشین کجاست؟

محل نصب ECU در خودرو بسته به سازنده ماشین دارد و مکان مشخصی در همه ماشین ها ندارد. به طور مثال می تواند داخل اتاق و زیر داشبورد باشد و یا در زیر کاپوت خودرو و در کنار موتور (مانند ECU پژو ۲۰۶ و..) نصب شده باشد. بسته به مدل ماشین خود می توانید دفترچه ماشین را مطالعه کنید تا با محل دقیق آن آشنا شوید.

همچنین اگر باتری خودرو شما معیوب شده است، مطلب آموزش روش تست خرابی باتری با اهم متر، مولتی متر و.. را مطالعه نمایید.

سازندگان معروف و انواع ECU ماشین

در حال حاضر ۵ نوع ECU روی اکثر خودرو های داخل ایران قرار گرفته اند که شامل MAGNETI MARELI، SL96، S2000، SIEMENS و BOSCH می شوند. البته برند های مطرح دیگری هم هستند که محصولات آن ها در خودرو های ایرانی استفاده نمی شود. برند های MAGNETI MARELI، SL96 و S2000 در خودرو های قدیمی تر مانند پیکان و آردی و.. استفاده شده اند. ای سی یو های زیمنس و بوش در حال حاضر پرکاربرد ترین ها هستن و اکثر خودرو های جدید داخل ایران مانند ای سی یو پراید، پژو ، سمند و.. به یکی از این دو کامپیوتر مجهز هستند.

خرابی ECU و نگهداری درست از آن

قطعه ای اکترونیکی است که ممکن است به دلایل مختلف خراب شود و یا حتی به صورت کامل بسوزد. جهت جلوگیری از خراب شدن کامپیوتر ماشین باید نگهداری از ECU  انجام دهید. به طور مثال در هنگامی که خودرو روشن است، کابل باتری را جدا نکیند و برای امتحان وایر شمع، آن را روی بدنه نزنید. همچنین این قطعه داخل محفظه ای ضد آب قرار دارد و باید بدانید که آب می تواند باعث خرابی آن شود. در صورت بروز مشکل می توانید این قطعه را تعمیر کنید البته توجه داشته باشید که در صورتی که آن را باز کردید، به پین های آن دست نزنید! زیرا وجود الکتریسیته ساکن می تواند به آن آسیب جدی وارد کند.

در همین رابطه جهت جلوگیری از وارد شدن آسیب به ای سی یو در شرایط اضطراری، مطالعه مطلب آموزش روش صحیح باتری به باتری ماشین را فراموش نکنید.

نظرات و پیشنهادات شما؟

در مطلب امروز به صورت کلی ECU ماشین را معرفی کردیم. آیا تاکنون مشکلی برای ای سی یو شما پیش نیامده است؟ می توانید نظرات، پیشنهادات و تجربیات خود در این زمینه را در دیدگاه این پست با ما به اشتراک بگذارید.